Tijdens het carnaval loopt een van de feestgangers met een visnet rond. Om de zoveel tijd gooit hij het net over een willekeurige groep carnavalsvierders. ‘Wat ben je aan het doen?’, is de vraag. ‘Oh, ik bouw aan mijn sociaal netwerk’, is het antwoord. Briljant. Ik wil mijn netje ook gaan inzetten. Wie doet er mee?
Afgelopen woensdag bracht ik oud papier weg naar het afvalbedrijf in mijn stad. Of ik mij wilde legitimeren. ‘Prima’, zei ik, ‘maar alleen als jullie mij in ruil gaan betalen voor het oud papier. Want daar verdienen jullie als afvalbedrijf heel behoorlijk aan.’ Ze zagen de humor er niet van in. Mij werd nogmaals gevraagd mij te identificeren en anders rechtsomkeer te maken.
De dag erna werd mij door de vertegenwoordiger van een leverancier per mail gevraagd om een scan van mijn paspoort en Kamer van Koophandel te maken en die aan de leverancier toe te sturen. Waar ging het om? Om een kleine module die de bestaande software van mijn kopieerapparaat geschikt moest maken voor hardware van een ander merk. Het ging dus nergens over. Er knapte iets in mij.
Per mail vroeg ik in antwoord allereerst op basis van welk wettelijk voorschrift dit van mij werd verlangd. Je moet zorgvuldig blijven. Mijn vermoeden is dat er heel wat om papieren wordt gevraagd uit een vorm van automatische indekking, maar zonder echte wettelijke noodzaak. Even checken. Maar als die basis er is, zo mailde ik vervolgens terug, zou ik uiteraard de gevraagde documenten toesturen. Er zou wel iets tegenover komen te staan. En hier begon ik te grijnzen achter mijn computer. Elk bedrijf dat mij om identiteitspapieren vraagt zonder dat direct duidelijk is waarom van mij de daarvoor benodigde tijd wordt gevraagd, zal een naamsgebonden tweet krijgen waarin melding wordt gemaakt van deze bureaucratische eis: ‘bedrijf X vraagt paspoort en KvK voor een product van niets’. Zoiets.
Binnen een paar minuten na mijn mail, kreeg ik langs alle mogelijke kanalen het verzoek om de vertegenwoordiger s.v.p. zo snel mogelijk terug te bellen. Dat heb ik redelijk snel gedaan.
De vertegenwoordiger was vol verontschuldiging, maar het kwam er op neer dat hij niet kon aangeven of er een wettelijke basis voor zijn verzoek is, maar dat hij in ieder geval in de problemen zou komen als ik niet aan zijn verzoek zou voldoen.
Dat was niet de manier om mij onder de indruk te krijgen. Ik legde hem uit dat dit nu precies de pest is. Veel van dat soort papieren bewijs wordt gevraagd omdat het gevraagd moet worden. Het heeft niets met de inhoud van het product te maken en alles met de behoefte om ingedekt te zijn richting verzekeringsmaatschappijen, fiscus of toezichthouder. Allemaal angst. En het heeft niets te maken met de kwaliteit van het product. Wat heb ik daar als klant voor boodschap aan? Geen.
En zal ik u nog eens wat zeggen, mijnheer? Die partijen waar u het voor doet – van baas tot belastingdienst – hebben er ook geen bal aan. Het is al lang bekend dat het op de automatische piloot verzamelen van informatie vooral tot informatie-overload en een vals gevoel van veiligheid leidt. De beste manier van toezichthouden gebeurt op basis van patroonherkenning, uitgevoerd door ervaren mensen of hele slimme algoritmes. Beide komen niet in de buurt van de paspoortbestandjes die uw bedrijf bijhoudt. Nee mijnheer, u doet aan indekken, niets meer of minder. Mijn tijd is ook geld. Waarom zou ik mijn geld steken in uw indekkingsbehoefte? Geld hoef ik van u niet verwachten, een heffing in de vorm van een stevige tweet is dan niet meer dan redelijk. Vindt u ook niet, mijnheer?
De mijnheer aan de andere kant van de telefoon had het echt moeilijk. Toen kwam hij met iets wat me wel raakte. Hij zei dat een tweet met de naam van zijn bedrijf er in imagoschade zou opleveren en dat ze zich dat moeilijk konden veroorloven. Ik hoorde de waarheid door de telefoonlijn heen. Dat, gekoppeld aan mijn sterke vermoeden dat de vertegenwoordiger de klos zou zijn als ik zou doorzetten, deed me toen toch iets anders zeggen dan ik me had voorgenomen. Ik zei dat ik wel een tweet over het gebeuren zou laten verschijnen, maar zonder een bedrijfsnaam te noemen. Ik ben geloof ik niet zo’n harde.
Maar dat doet niet af aan mijn overtuiging dat we met z’n allen een hopeloze bedrijfsbureaucratie in stand houden. Afvalbedrijven, telefoonmaatschappijen, kopieerapparaatleveranciers, advocaten en vooral banken, banken, banken zijn volstrekt doorgeslagen in een blinde verantwoordingswoede. De overheid is daar in belangrijke mate voor verantwoordelijk, maar zij hebben het gestart. Het doorslaan komt voor rekening van de bedrijven en hun branches zelf. Ik hoop dat de overheid het als eerste weer gaat doorbreken, maar ondertussen meen ik dat bedrijven zelf paal en perk aan hun eigen praktijken moeten gaan stellen. En ja, anders hebben we nog altijd twitter – en niet iedereen is zo’n softie als ik.
Peter Noordhoek
www.northedge.nl
Beste Peter, mocht je ooit met het UWV te maken krijgen nou berg je dan maar voor de papierwinkel. Het wonderlijke is dat door de papierwinkel en vele regels heen het UWV af en toe het zicht op de doel van regels is verloren. Een duidelijk staaltje van door de bomen (papier en regels) het bos niet meer zien. De kans bestaat dat wil je kunnen aantonen dat het UWV een fout heeft gemaakt dat je net zo’n bureaucratische boekhouding moet hebben bijgehouden als het UWV doet. Dat de wetgever in deze een rol speelt dat klopt maar zo nu en dan vermoed ik dat het UWV er een schepje bovenop heeft gedaan.