Gouda in Beeld en Gedicht

Gouda in Beeld en Gedicht – boekomslag

In iets meer dan 2 maanden gerealiseerd met een geweldig team: Gouda in Beeld en Gedicht. Het is een multimedia project in het kader van Gouda 750 jaar stadsrechten. De kern bestaat uit een boek en een website. beide verlenen toegang tot meer dan 70 combinaties van historische en ingekleurde foto’s met gedichten van 21 Goudse dichters. Deze combinaties zijn overal door de stad terug te vinden via aan de website verbonden QR-codes of via de Goudse Xplre-app. Ondersteunde door kaarten, flyers en leden van het Goudse Gidsen Gilde geven ze toegang tot 5 wandelroutes en een fietsroute. Hieronder meer over het idee, later volgt nog een ’the making of’. Maar eerst een vraag:

“Wacht jij ook?” We wachten in Gouda allemaal op de start van Gouda 750. We willen de pandemie en de winter achter ons laten, eindelijk dat feest vieren waar we al zo lang naar uitkijken. Experts verwachten dat er zo’n 1,3 miljoen bezoekers op af zullen komen, maar we vinden het ook goed om er onderling iets moois van te maken. Hoe dan ook, in de afgelopen twee jaar was wel steeds de vraag: wat gaan we doen? De meeste van de meer dan 140 projecten die zijn ingediend richten zich op het organiseren van een bijeenkomst of evenement en dat is ook prima (er zitten hele mooie bij), maar het idee is ook om heel Gouda er voor langere tijd bij te betrekken. Wat is dan wijsheid? Als stadsdichter stond mij een ding voor ogen: het moest meer worden dan iets dat allen dichtliefhebbers zou aanspreken. Dat er soms een moeilijk toegankelijk kant aan gedichten zit is geen bezwaar. Integendeel; daarin moet de vernieuwing en verdieping worden gezocht. Ergens moeite voor moeten doen is niet bij voorbaat elitair. Maar dat mag nooit de enige invalshoek zijn. Voor Gouda 750 moest het doel zijn om juist een lokale, laagdrempelige en open benadering te kiezen. Die is gevonden door de verbinding te maken met iets wat bij ontzettend veel mensen, van hoog tot laag, populair is: foto’s van vroeger, foto’s van waar men vandaan komt. Of van nog verder terug, van de plaats waar iemand woont of is opgegroeid. Met dan als centrale vraag: wat als je die plaatsen weer tot leven kunt wekken of om weer zo dicht mogelijk bij een volle beleving te kunnen komen? Die vraag is met “Beeld en Gedicht” vol beantwoord voor de stad. Hier wordt verteld over het hoe en waarom van dit project.

Beelden

Uit zo’n 1000 foto’s hebben we een 60-tal foto’s geselecteerd die iets zeggen over de stad. De locaties moesten zoveel als mogelijk herkenbaar zijn. We wilden niet alleen de mooiste en meest toeristische beelden hebben, al zitten die er zeker tussen. Foto’s van de armoe die de stad voor lange tijd hebben gekenmerkt hebben we niet geschuwd. Elke foto, elk beeld moest een verhaal vertellen of daar ten minste nieuwsgierig naar maken. Dan helpt het om ook mensen in beeld te brengen. Veel van de foto’s zijn van minstens een eeuw geleden. Hoe hebben zij geleefd, hoe groeiden zij op? Of gewoon: wat voor kleiding droegen ze? Een vraag als die laatste kunnen beantwoorden is een van de redenen om de te besluiten alle foto’s in te kleuren. Zelfs met de razendsnelle digitale programma’s van vandaag is dat minder makkelijk dan het lijkt, maar het loonde om dat te doen: de foto’s komen er letterlijk en figuurlijk bij tot leven. Daarbij was er het geluk dat de Waddinxvener Dick-Jan Thuis juist op dit gebied al een hele reputatie had opgebouwd en hij het heel mooi vond om aan het project een bijdrage te kunnen geven.

Gedichten

Die vragen zijn ook het startpunt voor de meeste gedichten geworden. Dat was nog wel een dingetje. Dichters zijn er vrij in om zich te laten inspireren door alles en niets. Vaak is de stad een bron van informatie, maar zowel bij mijzelf als bij mijn voorgangers kwam ik maar heel weinig gedichten tegen die echt een plaats in de stad herkenbaar genoeg beschrijven om te kunnen zeggen dat het verhaal van die plaats wordt verteld. Daaronder ook mijn eigen gedichten als stadsdichter en de meeste gedichten van mijn voorgangers. Dat doet best nadenken over de vraag wat een stadsdichter is. Een dichter is geen fotograaf, maar hoe los kan je komen van de stad die je maakt? Er is een school onder de dichters die zegt dat je jezelf helemaal afhankelijk moet maken van een moment inspiratie en dan vrij bent om te associeren. Geen kaders dus, Ook niet de kaders van een stad. Los van het feit dat dit niet mijn persoonlijke stijl is, meen ik dat de kaders die een stad biedt met haar mensen, gebouwen en gebeurtenissen juist een prachtige ‘lijst’ is waarin je met je woorden kunt schilderen. Dat is ook inspiratie.
Hoe dan ook, in de praktijk moesten bijna alle gedichten nieuw worden geschreven. In de aanloop van het project, toen het idee nog helemaal ‘verkocht’ moest worden, heeft deze stadsdichter bij wijze van proef een aantal gedichten geschreven waarbij ik als het ware in een straat van een eeuw geleden ging staan en me afvroeg wat ik zag. Een nieuwsgierigheid die ik niet van antwoorden ging voorzien, maar van steeds nieuwe vragen en bijkomende gedachten. Dat ging dus beter dan gedacht. Prompt beschikte ik over een vijftal voorbeelden van beeld en gedicht combinaties.